Dnia 19 lutego 1473 roku przy ulicy Św. Anny w Toruniu (obecnie Kopernika) przyszedł na świat Mikołaj Kopernik, syn Mikołaja, kupca z Krakowa oraz matki torunianki - Barbary z domu Watzenrode. W szkole parafialnej, w pobliżu kościoła p.w. św. Jana, Kopernik uczył się łaciny, rachunków i śpiewu. Kopernik posiadał rodzeństwo: starszego brata Andrzeja oraz dwie siostry Barbarę i Katarzynę. Krótko przed śmiercią ojca w 1483 roku rodzina Koperników przeniosła się do kamienicy przy Rynku Staromiejskim.
W 18 roku życia za sprawą wuja Łukasza Watzenrode Mikołaj Kopernik udał się na studia uniwersyteckie do Krakowa. W latach 1491-1495 pobierał nauki w dziedzinie geometrii, trygonometrii, matematyki oraz astronomii. Następne lata to kolejne studia we Włoszech w Bolonii na wydziale prawa kanonicznego (1496-1500), a następnie w Padwie (1501-1503), gdzie studiuje medycynę. W roku 1503 Kopernik obronił doktorat z prawa kanonicznego. Po okresie nauki wraca Kopernik na Warmię, aby służyć kapitule, która umożliwiła mu ukończenie studiów. Na Warmii Mikołaj prowadził szeroko zakrojoną działalność publiczną. Brał udział w zjazdach stanów pruskich u boku swego wuja Łukasza Watzenrode, biskupa warmińskiego. Opracowuje rozprawę o sposobie bicia monet, w której jako pierwszy wśród ekonomistów udowadnia, że dobra moneta wypierana jest z obiegu przez gorszą. Był też współautorem pierwszych map Warmii, Prus Królewskich, Zalewu Wiślanego i Królestwa Polskiego. Tłumaczył dzieła greckie na łacinę, otrzymał też zaproszenie władz kościelnych w Rzymie do współpracy przy projekcie reformy kalendarza. Najwięcej jednak czasu poświęcił obserwacji gwiazd.
W roku 1516 Mikołaj Kopernik zostaje mianowany administratorem dóbr wspólnych kapituły. W styczniu 1521 do murów Olsztyna zbliżają się Krzyżacy. Kopernik jako administrator przygotowuje miasto i zamek olsztyński do obrony. Dzięki wzorowemu przygotowaniu atak krzyżacki został odparty i miasto nie zostało zdobyte. Była to wielka zasługa Kopernika. Jeszcze w tym samym, 1521 roku Kopernik został powołany na stanowisko komisarza Warmii. W roku 1523 został wybrany generalnym administratorem diecezji warmińskiej. W tym czasie wrócił do Fromborka i tam pozostał już do śmierci. We Fromborku zajmował się sprawami administracyjnymi, leczeniem chorych oraz dalszymi pracami nad nowym układem słonecznym.
Kiedy w roku 1537 umiera biskup Ferber, kapituła warmińska wśród czterech kandydatów na to stanowisko wysunęła kandydaturę Kopernika. Jednakże król, do którego należała decyzja w tej sprawie wybrał na biskupa warmińskiego Jana Dantyszka. Przebywając nadal we Fromborku zajmuje się astronomią. Przy obserwacji planet posługuje się głównie trzema instrumentami: kwadrantem słonecznym służącym do obliczania szerokości geograficznej miejsca obserwacji, sferą armilarną (astrolabium) - do wyznaczania kątów współrzędnych planety oraz triquetrum (narzędzie paralaktyczne) do obserwacji księżyca. Swą nową teorię podaje w zarysie w tzw. "Komentarzyku", który w odręcznych odpisach krąży po całej Europie. Pracę nad dziełem "De revolutionibus" rozpoczął Kopernik około 1515 roku i właściwie do końca życia ciągle wnosił do niej poprawki. W maju 1539 przybył do Fromborka młody uczony niemiecki Jerzy Joachim von Lauchen zwany Retykiem, który znacznie przyczynił się do wydania drukiem dzieła Mikołaja Kopernika. W roku 1540 Retyk wydał rozprawę pt. "Narratio prima" czyli "Opowiadanie pierwsze", w którym obwieszcza światu odkrycie Kopernika. Po długich namowach przekonuje astronoma do wydania drukiem dzieła "O obrotach". W roku 1541 Retyk wiezie dzieło Kopernika do Norymbergii. Ukazuje się ono drukiem w 1543 roku w drukarni Jana Petreiusa pod tytułem "De revolutionibus orbium coelestium libri VI", a dedykowane jest papieżowi Pawłowi III. Dzieło składało się z sześciu ksiąg i 203 kart, a pierwszy nakład wynosił około tysiąca egzemplarzy.
Tymczasem Kopernik ciężko zachorował i dnia 24 maja 1543 roku zamknął oczy na zawsze. Został pochowany w podziemiach katedry fromborskiej, w pobliżu ołtarza należącego do jego kanonii.
Podpis M. Kopernika
Kalendarium
| Data | Wydarzenie |
|---|---|
| 19.II.1473 | W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik |
| 1483 | Umiera ojciec Mikołaja Kopernika |
| 1489 | Łukasz Watzenrode, wuj i opiekun Mikołaja Kopernika, zostaje obrany biskupem warmińskim |
| 1491 | Mikołaj Kopernik kończy naukę w szkole przy kościele Św. Jana w Toruniu. |
| 1491-1495 | Studiuje na Uniwersytecie Krakowskim |
| 1496 | Rozpoczyna studia prawnicze w Bolonii |
| 1497 | Zostaje przyjęty do kapituły warmińskiej i za pośrednictwem pełnomocników obejmuje kanonikat fromborski. Zostaje wpisany do albumu korporacji studenckiej. |
| 1500 | Odbywa praktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie. Wygłasza publiczny wykład z zakresu matematyki. |
| 1501 | Kończy czwarty rok studiów, upływa mu zarazem statutowy okres trzech lat studiów od chwili przyjęcia do kapituły, co zobowiązuje go do osobistego stawienia się we Fromborku w celu ewentualnego przedłużenia nauki o dalsze dwa lata. Staje przed kapitułą i uzyskuje jej zgodę na dokończenie studiów. Rozpoczyna studia medyczne w Padwie i kontynuuje prawnicze. |
| 1503 | Za pośrednictwem pełnomocników obejmuje drugi kanonikat - scholastykę kościoła Św. Krzyża we Wrocławiu. Uzyskuje dyplom doktora prawa kanonicznego w Ferrarze. Kończy drugi i zarazem ostatni rok studiów medycznych w Padwie, uzyskując prawo wykonywania praktyk lekarskich. |
| 1504-1507 | Uczestniczy wraz z wujem, biskupem warmińskim w zjazdach stanów Prus Królewskich w Malborku, Elblągu i Toruniu. |
| 1507 | Z nominacji kapituły fromborskiej zostaje osobistym lekarzem biskupa. Opracowuje Komentarzyk o teoriach ruchu ciał niebieskich, pierwszy zarys teorii heliocentrycznej i rozpowszechnia go po świecie w licznych odpisach. |
| 1509-1510 | Opuszcza dwór biskupa warmińskiego w Lidzbarku i przenosi się do kapituły we Fromborku |
| 1510-1512 | Sporządza mapę Warmii i zachodnich granic Prus Królewskich, przeznaczoną na zjazd rady królewskiej w Poznaniu. Pełni urzędy kanclerza i wizytatora kapituły. W 1511 r. pełni urząd przełożonego kasy aprowizacyjnej. |
| 1512 | Wraz z kapitułą fromborską składa przysięgę wierności królowi Polski Zygmuntowi I. |
| 1512-1513 | Pełni urząd kanclerza kapituły. |
| 1513 | Na apel soboru laterańskiego opracowuje i wysyła do Rzymu własny projekt reformy kalendarza. |
| 1514-1516 | Kapituła fromborska zwalnia Mikołaja Kopernika od pełnienia urzędów. Mikołaj Kopernik nabywa dom w miejscu dogodnym do obserwacji astronomicznych i na jego zapleczu buduje płytę obserwacyjną, sporządza instrumenty astronomiczne. |
| 1516-1519 | Pełni urząd administratora dóbr kapituły z siedzibą w Olsztynie. |
| 1517 | Dokonuje 29 wyjazdów lokacyjnych na wieś zasiedlając puste łany w dobrach kapituły. |
| 1518 | Dokonuje 16 wyjazdów lokacyjnych na wieś. Po kilkuletniej przerwie powraca do obserwacji planet. |
| 1519 | Sporządza mapę zachodniej części Zalewu Wiślanego. Opracowuje pierwszą redakcję traktatu o monecie i przedkłada ją stanom pruskim. Dokonuje 18 wyjazdów lokacyjnych na wieś. Składa urząd administratora i obejmuje urząd kanclerza kapituły we Fromborku. |
| 1519-1520 | Wybucha wojna polsko-krzyżacka. |
| 1520 | Mikołaj Kopernik bierze udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie zwrotu zagarniętego przez Krzyżaków Braniewa. Ponownie zostaje administratorem dóbr kapituły. Organizuje obronę Olsztyna. |
| 1521 | Krzyżacy bezskutecznie szturmują mury miejskie Olsztyna. Mikołaj Kopernik zostaje obrany Komisarzem Warmii w celu rewindykacji zagrabionych przez Zakon posiadłości warmińskich; zwalnia urząd administratora. Przenosi się do Fromborka i otrzymuje urząd wizytatora. |
| 1522 | Na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu wygłasza traktat o monetach. |
| 1523 | Pełni urząd generalnego administratora biskupstwa. |
| 1523-1524 | Pełni urząd posła i kanclerza kapituły. |
| 1524 | W liście naukowym do Bernarda Wapowskiego polemizuje z wywodami astronoma norymberskiego Jana Wernera, zawartymi w traktacie O ruchu ósmej sfery. |
| 1524-1525 | Pełni urząd kanclerza kapituły. |
| 1525-1526 | Pełni urząd posła kapituły. |
| 1526 | Współpracuje z Bernardem Wapowskim w opracowaniu mapy Królestwa Polskiego i Litwy. |
| 1528 | Opracowuje ostateczną wersję traktatu o monecie. |
| 1528-1529 | Pełni urząd kanclerza kapituły. |
| 1530-1532 | Pełni urząd opiekuna stołu kapituły fromborskiej. |
| 1531-1537 | Pełni urząd wizytatora kapituły. |
| 1537 | Zostaje zatwierdzony przez króla jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego. |
| 1537-1538 | Zostaje obrany urzędnikiem do spraw nadzoru nad uzbrojeniem warowni fromborskiej oraz urzędnikiem do spraw nadzoru nad egzekucją testamentów. |
| 1538 | Rezygnuje ze swego kanonikatu w kościele Św. Krzyża we Wrocławiu. Pełni urząd posła kapituły. |
| 1538-1539 | Biskup Jan Dantyszek posądza Mikołaja Kopernika o konkubinat, nakazuje mu zwolnić gospodynię i przygotowuje proces kanoniczny. |
| 1539 | Do Mikołaja Kopernika przybywa, aby poznać jego naukę, Jerzy Joachim von Lauchen zwany Retykiem, profesor matematyki z Wittenbergi. |
| 1540 | Pełni urząd przełożonego kasy budowlanej kapituły. |
| 1541 | Oddaje do druku rękopis De Revolutionibus. |
| 1542 | W Wittenberdze wychodzi drukiem książka Mikołaja Kopernika o bokach i kątach trójkątów: De lateribus et angelis triangulorum... |
| 1543 | W Norymberdze wychodzi drukiem De Revolutionibus. |
| 21.V.1543 | Mikołaj Kopernik umiera we Fromborku. |
Ciekawe artykuły
- Przepis na chleb od samego Mikołaja Kopernika
- Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. Gdzie spoczął?
- Astronomia, intrygi i… piwo
Rekonstrukcja twarzy Mikołaja Kopernika
 |  |  |
